Veel mensen met een (beginnend) gehoorverlies hebben het gevoel de grip op bepaalde situaties een beetje kwijt te raken. Onthoud dan dat jijzelf de regie in handen hebt om je publiek te inspireren en vol zelfvertrouwen toe te spreken.
Jij bepaalt hoe de presentatie verloopt en jij bepaalt de spelregels. Vanaf het moment dat je opkomt tot het moment dat je weer vertrekt. Laat je niet beperken en weet wat je moet doen.
Jaren geleden, tijdens mijn eerste baan en vlak nadat ik te weten was gekomen, dat ik aan beide oren een gehoorbeperking had, moest ik presentaties geven aan consumenten, klanten en afnemers.
Nu heb ik altijd al speeches en presentaties voor publiek gegeven. Daardoor was ik normaal gesproken ook helemaal op mijn plaats op een podium. Ik kon urenlang doorgaan. En dat deed ik dan ook graag en vaak. Maar nu, met een gehoorverlies? Wat als iemand een vraag stelt of me halverwege mijn presentatie onderbreekt en ik hoor het niet?
Nu ben ik ook nog blind aan mijn rechteroog en ben daarom dus ook bang dat ik iemand niet zie, die mijn aandacht probeert te trekken of dat ik niet kan ontdekken wie er tegen me praat. Wat moet ik doen als iemand achterin een vraag stelt? Of als iemand een beetje mompelt? Of als iemand een voor mij onduidelijke stem heeft? Of als, wat helaas maar al te vaak voorkomt, de akoestiek in de ruimte niet optimaal is? Ik werd er onzeker van.
In het begin was ik dan ook erg gespannen en onzeker, maar al snel leerde ik dat ík degene was die bepaalde hoe de presentatie zou verlopen. Ík was degene die kon bepalen wat er gebeurde, zolang ik me daar goed op voorbereid had.
Deze uitspraak ken je misschien wel. In persoonlijk contact is dat natuurlijk niet altijd wenselijk en kan het zelfs goede communicatie in de weg staan, maar voor spreken in het openbaar is deze eenzijdige focus heel bruikbaar, vooral als je slechthorend bent.
Of je nu wordt uitgenodigd om ergens te spreken, of je hebt zelf iets georganiseerd, praat of schrijf vooraf met de gastheer (of gastvrouw) om te vertellen over je intenties en wat je nodig hebt voor je presentatie. Vertel ook over je verminderde gehoor. Het is belangrijk dat hij/zij weet dat je slechthorend bent, wat dat voor jou in de praktijk betekent en wat hij of zij kan doen om te helpen de presentatie tot een succes te maken. Op deze manier bepaal je zelf wat je nodig hebt en wat er op die dag aanwezig is om van jouw presentatie een inspirerende en leerzame ervaring te maken voor je publiek.
In het beste geval is er een spreektafel (of katheder) en een microfoon die je kunt gebruiken als je dat wilt. Probeer uit te vinden waar de beeldschermen en luidsprekers zich bevinden, zodat je weet waar je jezelf kunt horen of zien. Begin je presentatie niet voordat je tevreden bent over je eigen geluid. Niet alle lokaties beschikken over een microfoon of beeldschermen, bereid je daar op voor.
Een spreektafel is handig om je aantekeningen neer te leggen, maar ook om te gebruiken als 'veilige haven'. Veel mensen die spreken in het openbaar weten niet goed wat ze met hun handen moeten doen. Een spreektafel is een goede en veilige plek om op te leunen, je handen te laten rusten en jezelf te positioneren tijdens de presentatie.
Probeer, nadat je door de gastheer of gastvrouw bent aangekondigd bij het publiek, een aantal minuten te reserveren om te controleren of je voor iedereen duidelijk verstaanbaar bent. Verander een en ander als dat nodig is en als het kan. Vertel je publiek over je gehoorverlies en wat dat inhoudt. Moedig je publiek aan vragen te stellen en commentaren te geven, maar voeg er een simpele regel aan toe: vraag je publiek de hand op te steken, in plaats van te roepen, als er tijdens de presentatie vragen of opmerkingen zijn en geef aan dat, als de vraag of opmerking dat toelaat, er aan het einde van de presentatie uitgebreid gelegenheid is voor het stellen van vragen en het plaatsen van opmerkingen.
Reserveer tijd aan het einde van je presentatie voor een vragenkwartiertje (dit hoeft niet per se een kwartiertje te zijn natuurlijk). Ik zal je vertellen hoe ik deze vragenvuurtjes professioneel doorkom. Óf ik vraag de gastheer of -vrouw naast me te komen staan en de vragen uit het publiek te ontvangen. Op die manier heb ik een backup voor als ik het niet goed versta. Óf ik loop met de microfoon naar de vraagsteller toe. Ik vind dat actieve contact met het publiek zelfs iets toevoegen aan de dynamiek van de presentatie. Bovendien kom ik dan niet in (voor mij) genante situaties, waarbij ik de vraagsteller achter in de zaal niet goed kan verstaan en eindeloos om herhaling moet vragen. En mocht iemand moeilijk te verstaan zijn, omdat hij of zij mompelt, vraag ik gewoon de persoon ernaast om opheldering. Naast dat het mij helpt, vind ik het ook een goede manier om mensen te stimuleren duidelijker te spreken. Dat is niet alleen fijn voor mensen met een gehoorverlies, maar ook voor alle mensen aan de andere kant van de zaal.
Mocht er sprake zijn van slechte akoestiek, bereid je daar dan, indien mogelijk, op voor. Vraag ook hier of men de hand op wil steken als je niet verstaanbaar bent en verzeker je publiek ervan dat alle vragen zullen worden beantwoord en alle opmerkingen zullen worden gehoord.
Heb je ontmoetingen met mensen uit het publiek? Ga je signeren? Ga je contactgegevens uitwisslen? Zoek ergens een plek waar je zo min mogelijk gestoord wordt door lawaai of zoek iemand erbij die je kan helpen.
Als je met deze dingen rekening houdt, zul je van begin tot eind de regie in eigen hand hebben. Vergeet niet dat het gaat om jouw bereidheid om je verhaal te vertellen en om te praten over gehoorverlies anno 2016. Jouw verhaal is aangrijpend, emotioneel en voor steeds meer mensen aan de orde. Probeer ervoor te zorgen dat je publiek jou en je verhaal niet alleen hoort, maar ook voelt.
Onthoud deze vuistregel: mensen onthouden maar een klein gedeelte van wat je zegt tijdens een presentatie. Focus daarom niet te veel op data, feiten en getallen. Je toon, lichaamstaal en houding vormen 93% van wat mensen zich zullen herinneren. Concentreer je daarom op hoe je dingen zegt en hoe je contact maakt met je publiek, in plaats van op wat je zegt. Een oprechte en eerlijke presentatie blijft veel langer bij dan een onpersoonlijke presentatie vol feitjes en grafieken.
Wat je onderwerp ook is, het gedeelte van je presentatie over hoe we beter met elkaar kunnen communiceren, kan betekenisvoller zijn dan het feitelijke onderwerp. Of de mensen in het publiek het nu willen toegeven of niet, sommige van hen zullen zelf al met gehoorverlies te maken hebben, in wat voor stadium dan ook; bij henzelf, bij familieleden of vrienden. Jouw gehoorverlies is geen geheim en geen reden tot schaamte. Wees trots op wie je bent en hoe je omgaat met jouw gehoorverlies. En door er openlijk over te praten kun je anderen hierbij helpen.
De informatie in dit artikel is uitsluitend voor educatieve en informatieve doeleinden. Deze informatie dient niet als vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij vragen over uw gezondheid altijd een arts of een andere zorgverlener.