De cijfers wijzen het uit. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) rapporteerde in 2015 dat bijna vijftig procent van de tieners en jongvolwassenen tussen de 12 en 35 jaar worden blootgesteld aan onveilige geluidsniveaus van hun persoonlijke muziekspelers. De Journal of the American Medical Association publiceerde in 2010 ook al dat het aantal jonge mensen met een gehoorverlies enorm gestegen is, vergeleden met dertig jaar geleden. Volgens James Foy, osteopatisch arts en professor pediatrie aan de Touro Universiteit vlakbij San Francisco en expert in gehoorverlies bij kinderen zijn deze trends zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Wat ons brengt bij de vraag: hoe hard is té hard?

Geluid wordt gemeten in decibellen (dB). Over het algemeen worden geluiden van minder dan 75 dB veilig bevonden en zullen geen gehoorschade aanrichten. Oordopjes en hoofdtelefoons hebben vaak  een geluidsniveau van maximaal 85 tot 110 dB. "Dit zijn dermate hoge geluidsniveaus dat ze tot een gehoorverlies kunnen leiden," zegt Foy.

Foy haalt de '60/60-regel' aan. Dit houdt in dat als het volume van je smartphone (of andere muziekspelers) een volumebereik van 1 tot 10 heeft, je er maximaal op 60% ervan zou moeten luisteren en niet langer dan 60 minuten per keer. Eenvoudiger gezegd: "als je conversaties om je heen niet kunt verstaan," zegt Foy, "dan staat het geluid waarschijnlijk te hard".

Hoe mensen normaal gesproken geluiden waarnemen

  1. Geluid komt binnen - Geluidsgolven komen door het buitenoor in het gehoorkanaal en 'botsen' tegen het trommelvlies. Het trommelvlies gaat hierdoor trillen en stuurt deze trillingen naar de drie gehoorbeentjes in het middenoor. Deze gehoorbeentjes worden stijgbeugel, aambeeld en hamer genoemd.
  2. Geluidsverwerking - De trillingen van de hamer, aambeeld en stijgbeugel vormen vervolgens golven in de cochlea (het slakkenhuis). De cochlea is gevuld met vloeistof, waardoor er golven ontstaan. Een gedeelte van de cochlea, het basilaire membraan,  is bezaaid met hele kleine haartjes, haarcellen, die meebewegen door de golven.
  3. Door de golven meegevoerd - De golven zetten de haarcellen in beweging. Microscopisch kleine trilharen buigen, waardoor er een chemische reactie plaatsvindt en er een elektrische impuls wordt afgegeven.
  4. Gehoorzenuw - De elektische impulsen worden naar de hersenen gestuurd door de gehoorzenuw. Daar, in het brein, worden de elektrische impulsen vertaald naar herkenbare geluiden.

Over-het-oor of in-het-oor? Welke hoofdtelefoon is beter?

Foy adviseert liever een hoofdtelefoon die iets verder van het trommelvlies wordt gedragen in plaats van oordopjes die er vlakbij of soms zelfs ertegenaan worden geplaatst.

Over-het-oor: 
Dit type hoofdtelefoon is voorzien van een schuimrubberen rand over de voorgevormde onderdelen die precies over het oor passen.  Hierdoor zit de luidspreker verder van het trommelvlies. Er zijn ook hoofdtelefoons verkrijgbaar met lawaaionderdrukking om geluiden van buitenaf tegen te houden.

In-het oor: 
Oordopjes worden ongeveer 1 cm van het trommelvlies gedragen en sluiten het gehoorkanaal meer af dan een hoofdtelefoon dat over de oren gedragen wordt. "Zowel de afstand van de luidsprekers als het afsluiten van het gehoorkanaal vormen een gevaar, omdat hierdoor de intensiteit van geluid veel groter is," zegt Foy.

Geluiden meten: welke geluidsniveaus zijn veilig?

Een van de criteria voor gehoorveiligheid is het vermijden van lawaai boven de 80 dB. Blootstelling aan hoge geluidsniveaus, zelfs voor kortere periodes, kunnen schade aanrichten. Hier zijn wat voorbeelden van veelvoorkomende geluiden.

Gehoorverlies: waar moet je op letten?

  • Een aanhoudende piep, brom of zoem in het oor.
  • In een rumoerige omgeving met slecht akoestiek is spraakverstaan is een uitdaging.
  • Het gevoel hebben dat geluiden gedempt klinken of dat je oren verstopt zitten.
  • Je het geluid van de radio of televisie staat harder dan normaal.

Bronnen: James Foy, World Health Organization, Journal of American Medical Association, Mayo Clinic, American Osteopathic Association, National Institute on Deafness and Other Communication Disorders @ChiTribGraphics

De informatie in dit artikel is uitsluitend voor educatieve en informatieve doeleinden. Deze informatie dient niet als vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij vragen over uw gezondheid altijd een arts of een andere zorgverlener.