Wat is een oorontsteking?

Een oorontsteking (otitis) is een infectie in je gehoororgaan die ontstaan is door virussen, bacteriën of schimmels. Oorontstekingen kunnen de buitenste, middelste en binnenste delen van je oor aantasten. Bij volwassenen komen buiten- en middenoorontstekingen het meest voor, terwijl ontstekingen in het binnenoor zeldzaam zijn. 

De symptomen van oorontsteking in je binnenoor kunnen vrij ernstig zijn. Je kunt dan last hebben van duizeligheid, misselijkheid, verkoudheid en koorts en problemen om jezelf in evenwicht te houden. Wij adviseren je om direct een afspraak met je arts te maken als je deze symptomen ervaart.

Hoe ontstaan oorontstekingen?


Om beter te begrijpen hoe oorontstekingen ontstaan, is het van belang iets te weten van de anatomie van het oor. 
De buis van Eustachius - ook wel de gehoorbuis genoemd - strekt zich uit van het middenoor tot het bovenste deel van de keel achter de neus. Het ondersteunt de gezondheid van het middenoor door druk te egaliseren, vocht te verwijderen en het te beschermen tegen infectieveroorzakende bacteriën, schimmels en virussen. Wanneer de buis van Eustachius verstopt of opgezwollen raakt, kunnen virussen en bacteriën zich gaan vermenigvuldigen en een oorontsteking veroorzaken. In sommige gevallen kan het trommelvlies dan scheuren waardoor vocht uit je oor stroomt.  

Acute of chronische oorontstekingen


Een acute oorontsteking (acute otitis media) kun je herkennen aan symptomen die maar kort aanhouden. Meestal is dit een ontsteking in het middenoor. Meer informatie over acute oorontsteking kun je hieronder in ons lijstje van de top 10 symptomen van oorontsteking vinden.

Chronische oorinfecties duren veel langer en leiden vaker tot blijvende schade aan delen van het binnenoor, waaronder het slakkenhuis, de gehoorzenuw en de vestibulaire zenuw. Herhaalde middenoorontstekingen kunnen ook je evenwichtsorgaan beschadigen. 

Oorontsteking bij kinderen

Jonge kinderen zijn vatbaar voor oorinfecties: de meeste kinderen krijgen wel een oorontsteking voordat zij de leeftijd van 3 jaar bereikt hebben. Het is belangrijk om de symptomen van oorontsteking te weten, zodat je een ontsteking bij je kind op tijd kunt herkennen. Kinderen kunnen door een oorontsteking veel pijn ervaren en tijdelijk minder goed horen.

Verschillende soorten oorinfecties

Oorinfecties kunnen optreden in het binnenoor, het middenoor of in de buitenste delen van je oren. De drie meest voorkomende oorinfecties zijn acute middenoorontsteking, binnenoorontsteking met effusie en de uitwendige oorinfectie (otitis externa), ook wel zwemmersoor genoemd. 

Symptomen van een acute middenoorontsteking

Van deze drie ontstekingen, komt de acute middenoorontsteking het meest voor. De symptomen van oorontsteking in het middenoor kun je herkennen aan geïnfecteerde delen van het middenoor en opgehoopt vocht in het middenoor waardoor het trommelvlies bol staat. De oorzaak van een middenoorontsteking is meestal een verstopping van de buis van Eustachius. 

Acute middenoorontsteking kan zeer pijnlijk zijn en kan vooral bij kinderen gepaard gaan met koorts. Wij raden je aan om contact met je huisarts op te nemen om deze ontsteking snel te behandelen.

Mogelijke gevolgen van een onbehandelde middenoorontsteking

Meestal gaat een binnenoorontsteking binnen een paar weken vanzelf over. Echter, soms kan een onbehandelde middenoorontsteking leiden tot effusie (loopoor), een gescheurd trommelvlies of Mastoïditis.

De symptomen van oorontsteking met effusie

Een middenoorontsteking met effusie kan na een acute oorontsteking optreden. Deze vorm van oorontsteking wordt ook wel loopoor genoemd, omdat er sprake kan zijn van vloeistof dat achter het trommelvlies blijft zitten. Het vocht in het oor kan een voedingsbodem vormen voor virussen, bacteriën en schimmels, waardoor opnieuw een oorontsteking kan ontstaan.

Het is vaak lastig om deze vorm van oorontsteking - vooral bij kinderen - te herkennen, omdat tekenen van een infectie, zoals pijn of koorts, kunnen ontbreken. Wel kun je het vaak herkennen aan een frequente neusverkoudheid en wanneer je kind de mond open houdt gedurende de dag en nacht. Ook kan je kind minder goed horen door het vocht achter het trommelvlies, waardoor het een achterstand in de spraak- en taalontwikkeling kan ontwikkelen. 
Gescheurd trommelvlies

Een gescheurd trommelvlies, ook wel een oorperforatie genoemd, treedt op wanneer een verwonding of infectie een scheurtje of een gaatje in het trommelvlies veroorzaakt. Dit kan gebeuren bij een middenoorontsteking wanneer het teveel aan vocht in je oor druk uitoefent op je trommelvlies. Ook kun je een geperforeerd oor krijgen tijdens het duiken, wanneer je je oren niet goed kunt klaren. Meestal geneest een gescheurd trommelvlies vanzelf binnen enkele weken.

Mastoïditis: een gevaarlijke oorontsteking

Mastoïditis is een bacteriële infectie van het uitstekend bot achter het oor (de processus mastoïdeus). Deze infectie kan optreden wanneer otitis media niet of onvoldoende wordt behandeld. Deze oorontsteking kan gevaarlijk zijn en kan leiden tot doofheid, bloedvergiftiging en kan zelfs dodelijk zijn. 

De voornaamste symptomen van oorontsteking door mastoïditis zijn hoge koorts, erge oorpijn, etterig vocht in het oor, warmte, roodheid en een zwelling achter het oor. Wanneer je een of meerdere van deze symptomen ervaart bij jezelf of je kind, dan is het van cruciaal belang om medische hulp in te roepen. Een ziekenhuis opname en een ooroperatie behoren tot de mogelijkheden om deze infectie te behandelen. 

De top 10 symptomen van oorontsteking

Nu we de belangrijkste vormen van oorontstekingen hebben behandeld, noemen we hier de top 10 symptomen van oorontsteking op. Met deze lijst kun je makkelijker herkennen of er sprake is van een oorontsteking bij jouzelf of je kind en of het nodig is om een afspraak met je dokter te maken.
1. Pijn in je oor
Pijn of irritatie in je oor is een van de kenmerkende tekenen dat je een oorontsteking hebt of aan het ontwikkelen bent. Zelfs voordat er sprake is van een oorinfectie kun je al een onprettig gevoel in je gehoorgang hebben. Naarmate de ziekteverwekkers zich beginnen te vermenigvuldigen, treden meer symptomen op zoals roodheid, zwellingen en pijn. Naarmate de infectie voortduurt, kan de pijn van je oor naar je kaak uitstralen. 

We raden je aan om contact op te nemen met je huisarts als je medicijnen nodig hebt om de pijn te verlichten.
2. Griepachtige symptomen
Griep gaat vaak gepaard met koorts, keelpijn en verkoudheid. Wanneer dan de buis van Eustachius verstopt raakt, ontstaat er druk op het trommelvlies en kan er een oorontsteking ontstaan. Vooral kinderen kunnen hier veel pijn van hebben, omdat bij hen de buis van Eustachius nog niet goed is ontwikkeld. 

Bij volwassen gaan deze symptomen meestal vanzelf over, maar het is raadzaam om een afspraak met je arts te maken als het om je kind gaat. Met een antibioticumkuur kan de oorontsteking goed behandeld worden. 
3. Problemen met slapen door oorpijn
Sommige mensen ervaren veel pijn bij een oorontsteking. Ook kan tinnitus of oorsuizen een symptoom zijn van een oorontsteking, waardoor je wakker wordt gehouden door gezoem of gepiep in je oor. Onvoldoende nachtrust kan herstel van het oor vertragen. Je kunt je arts om een medicijn vragen die de symptomen van de oorontsteking verlichten waardoor je weer goed kunt slapen.
4. Gezwollen oren door vocht in de gehoorgang
Tijdens de ontwikkeling van een oorontsteking kan een gezwollen en pijnlijk oor een van de kenmerkende symptomen zijn. De zwelling wordt veroorzaakt door ophoping van vocht in de gehoorgang dat op haar beurt een infectie kan veroorzaken.  
5. Jeukende oren
Jeuk in je gehoorgang hoeft niets te betekenen, maar kan een symptoom van oorontsteking in het  middenoor zijn. Dit kun je herkennen door een jeuk in je oor die gepaard gaat met het gevoel dat je oor vol met vocht zit, wanneer je erge pijn voelt en/of last van oorsuizen hebt. 

Naarmate de infectie erger wordt, neemt de jeuk diep in je gehoorgang toe. Ga vooral geen q-tips of oorstaafjes gebruiken om te proberen de jeuk te stoppen, want daarmee vererger je de symptomen. 

Je kunt je arts vragen om antibiotica of oordruppels om de infectie te behandelen. Heb je een gehoorapparaat, lees dan ons artikel “Jeuk in oor door gehoorapparaat? Oorzaken en behandeling” voor speciale adviezen.
6. Koorts
Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam om de groei van virussen, schimmel of bacteriën te stoppen. Je lichaam zal zijn natuurlijke afweer gebruiken om de ziekteverwekkers af te weren. Bij een lichaamstemperatuur van 38 graden of meer is er sprake van koorts, waarmee je lichaam een omgeving creëert waarin ziekteverwekkers niet gedijen. Grijp daarom niet te snel naar koortsverlagende middelen, omdat de koorts helpt om de infectie te bestrijden.

Je hoeft je bij lichte koorts (tot 40 graden) geen zorgen te maken. Een hoge koorts kan echter een teken zijn dat de infectie zich verspreid. Het is goed om contact op te nemen met je arts als je temperatuur stijgt naar boven de 40 graden. 

Als je kind koorts heeft en jonger dan 3 maanden is of een prik van het consultatiebureau heeft gemist kun je ook het beste je huisarts bellen. 
7. Vocht uit je je oor
Als je vocht uit je oor voelt lekken, is dit een sterke aanwijzing voor een ernstige middenoorontsteking. Wanneer een overmatige hoeveelheid vloeistof vast komt te zitten in je gehoorgang, kan dit een oorperforatie veroorzaken. Wanneer de vloeistof zich een weg naar buiten het oor baant, kun je een heldere of gelige afscheiding zien. Ruikt deze afscheiding vies, dan adviseren we je contact met je huisarts op te nemen.
8. Duizeligheid
Een van de symptomen van oorontsteking kan duizeligheid zijn. Je oor speelt immers een cruciale rol bij het handhaven van je evenwicht.

Bij het ontstaan van een oorontsteking kan een zwelling op je evenwichtsorgaan drukken. Dit kan leiden tot duizeligheid en een verstoord evenwicht van je lichaam. Dit gevoel kan verontrustend zijn, maar het gaat meestal snel over. Als de duizeligheid echter aanhoudt, neem dan contact met je huisarts op om te voorkomen dat je langdurige evenwichtsproblemen ontwikkelt.
9. Gehoorverlies bij chronische middenoorontsteking
Bij een langdurige, chronische middenoorontsteking (chronische otitis) of als een oorinfectie zich verspreidt, kun je slechthorendheid of gehoorverlies ontwikkelen. Met name bij cholesteatoom, een agressieve vorm van chronische middenoorontsteking kan gehoorverlies ontstaan. Bij deze oorontsteking kunnen het botweefsel aantasten en geleidelijk de structuren van het middenoor vernietigen. 

Als cholesteatoom niet wordt behandeld, kan het in een later stadium tot zeer ernstige complicaties leiden. In Nederland komt dit zelden voor. Van belang is dat je contact met je arts opneemt als je een middenoorontsteking hebt met gehoorverlies en een stinkend loopoor. 
10. Hoofdpijn bij oorontsteking
Hoofdpijn veroorzaakt door een ontsteking in het oor kan dof en aanhoudend zijn en de neiging hebben om met tussenpozen op te komen. Negeer symptomen van oorontsteking niet, want hoofdpijn kan ook een teken zijn van meningitis, een mogelijke complicatie van onbehandelde oorinfecties.

Advies bij oorontstekingen

Zoals je hierboven kunt zien, zijn de symptomen van oorontsteking talrijk. Veel symptomen kunnen een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Terwijl oorpijn bij kinderen als gevolg van een infectie meestal redelijk snel verdwijnt, hebben volwassenen er veel langer last van. Het is altijd een goed idee om contact met je arts op te nemen bij een oorontsteking, omdat het probleem mogelijk geworteld is in een dieper liggend probleem.
De informatie in dit artikel is uitsluitend voor educatieve en informatieve doeleinden. Deze informatie dient niet als vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij vragen over uw gezondheid altijd een arts of een andere zorgverlener.