Overzicht

Wat zijn Auditieve Ossikels?

De auditieve ossikels (in het Engels auditory ossicles, of ear bones genoemd) zijn de drie kleine botjes die zich achter het trommelvlies, in het middenoor bevinden. Ze vormen een keten die het trommelvlies (tympanisch membraan) verbindt met het ovale deel van het binnenoor. 

Deze drie botjes werken samen om geluidsgolven te versterken en door te geven. Ook zorgen de ossikels voor een efficiënte geluidsgeleiding in je oor.

Hoe werken auditieve ossikels precies?

Wanneer geluidsgolven door de lucht reizen, worden ze opgevangen door het buitenoor of de oorschelp. De geluidsgolven gaan vervolgens het oorkanaal in en leiden langs het trommelvlies richting het binnenoor. Wanneer de geluidsgolven het trommelvlies raken, gaat het vibreren.

Aan het trommelvlies zit het eerste deel van de auditieve ossikels: de hamer. Zoals de naam al aangeeft, lijkt dit botje op een hamer. De hamer is verbonden met het tweede botje: het aambeeld. 

De beweging van de hamer brengt de geluidstrillingen over naar het aambeeld. Het aambeeld geeft op zijn beurt de trillingen door aan het derde botje: de stijgbeugel.

De stijgbeugel is verbonden met het binnenoor (de slakvormige cochlea) via het membraan van het ovale deel van je oor. Wanneer dit membraan trilt, worden de versterkte trillingen doorgegeven aan het met vloeistof gevulde binnenoor.

Wat is de functie van de auditieve ossikels?

De belangrijkste functie van de auditieve ossikels is het overbrengen van geluidstrillingen van het trommelvlies naar het binnenoor. De vorm en opstelling van de ossikels verbeteren en versterken het geluid. Dit zorgt voor een efficiënte geluidsoverdracht.
Hier is een stapsgewijze uitleg van hoe het werkt:
  • Door geluidsgolven om te zetten in mechanische (bewegings)trillingen, verhogen de ossikels de druk van geluidsgolven. Hierdoor wordt het geluid krachtiger. Dit helpt het geluid van het buitenoor naar het binnenoor te brengen. 
  • Het binnenoor is gevuld met vloeistof, en het buitenoor met lucht. De ossikels zorgen ervoor dat deze twee soorten "geluidsomgevingen" goed op elkaar worden afgestemd.
  • Dit optimaliseert de overdracht van geluidsenergie, waardoor geluid duidelijker wordt zodat we het goed kunnen horen. 

Aandoeningen gerelateerd aan de ossikels

Er kunnen verschillende aandoeningen aan de auditieve ossikels ontstaan. Hier noemen we er een aantal: 
Otosclerose of verkalking van de ossikels
Otosclerose is een aandoening die wordt gekenmerkt door abnormale botgroei rondom de oor ossikels, meestal bij de stijgbeugel. Hierdoor kan de stijgbeugel minder goed bewegen, waardoor geleidingsverlies aan het gehoor kan ontstaan. 3, 4

Verkalking, oftewel: afzetting van calcium op de auditieve ossikels, kan ook leiden tot een beperkte bewegingsvrijheid van de botjes in het oor. Ook dit kan leiden tot een gehoorbeperking.
Verplaatsing of onderbreking van de ossiculaire keten
De auditieve ossikels vormen een ossiculaire keten. Als een of meer van de ossikels verplaatst zijn, wordt de ossiculaire keten en daarmee de geluidsgeleiding verstoord.

Onderbreking van de ossiculaire keten kan gebeuren als gevolg van:
  • Hoofdtrauma
  • Plotse veranderingen in druk, zoals bij duiken of vliegen
  • Middenoorinfectie
  • Chronische etterende otitis media (ontsteking)
  • Misvorming van de botten vanaf de geboorte
  • Otosclerose
  • Cholesteatoom (niet-kwaadaardige groei in het middenoor)
  • Trauma door hard geluid
Wanneer de ossiculaire keten is verbroken, kan dit in de meeste gevallen worden behandeld met een gehoorapparaat. Een ossiculaire ketenreconstructie (OCR) behoort ook tot de behandelmogelijkheden. 1

Auditieve ossikels en gehoorverlies

De auditieve ossikels zijn heel belangrijk voor de overdracht van geluidstrillingen. Als er iets mis is met deze botjes, kan dit leiden tot gehoorverlies. Er is een speciaal soort gehoorverlies dat "geleidingsgehoorverlies" heet. Door ossiculaire afwijkingen kan het geluid niet goed door het middenoor geleid worden. Gelukkig zijn er medische behandelingen en operaties die kunnen helpen bij dit soort gehoorverlies.

Hoe worden beschadigde ossikels behandeld?

Beschadigde ossikels kunnen op verschillende manieren worden behandeld. Hier noemen we een aantal mogelijkheden:
Medicijnen
Medicijnen: bij otosclerose kunnen medicijnen zoals natriumfluoride of bisfosfonaten helpen om de progressie van de aandoening te vertragen. Deze medicijnen remmen abnormale botgroei af waardoor de gehoorfunctie kan worden behouden. 4
Chirurgische ingrepen
Chirurgische ingrepen: wanneer een behandeling met medicijnen niet succesvol is, kan chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om beschadigde ossikels te repareren of te vervangen. 
  • Ossiculoplastiek: met operaties zoals ossiculoplastiek kunnen de ossikels gerepareerd of gereconstrueerd worden, waarbij gebruik gemaakt wordt van protheses of graftmaterialen. 2
  • Stapedectomie: dit is een andere chirurgische optie waarbij de aangetaste stijgbeugel wordt verwijderd en vervangen door een prothese.
Middenoor implantaten
Middenoor implantaten: in gevallen waarin de ossikels ernstig zijn beschadigd of niet functioneel zijn, kan een middenoor-implantaat worden overwogen. Deze implantaten stimuleren rechtstreeks de structuren van het binnenoor en omzeilen hierbij de ossikels. Hoewel dit een effectieve ingreep is, is het niet zonder risico en is het raadzaam deze operatie zorgvuldig te overwegen. 5
Gehoorapparaten
Gehoorapparaten: een gehoorapparaat lost de schade aan de ossikels niet op. Het is echter wel de meest gebruikelijke oplossing om gehoorverlies te verhelpen dat als gevolg van beschadigde of verplaatste ossikels is ontstaan. 

Auditieve ossikels en duizeligheid of evenwichtsproblemen

De ossikels spelen geen directe rol bij duizeligheid of evenwichtsproblemen. De voornaamste functie van auditieve ossikels is het overbrengen van geluidstrillingen, niet het in stand houden van je evenwicht. Echter, bepaalde aandoeningen die het binnenoor aantasten, zoals de ziekte van Ménière of vestibulair schwannoom (een goedaardige langzaam groeiende tumor die ontstaat uit de zenuwen van evenwicht en gehoor), kunnen leiden tot evenwichtsproblemen en duizeligheid.

Omdat dergelijke aandoeningen zich voordoen in hetzelfde gebied in het oor als waar de ossikels zich bevinden, kunnen ze indirect de ossikels beïnvloeden.

Samenvatting

De auditieve ossikels, bestaande uit de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel, zijn essentieel voor de geleiding van geluidstrillingen in het middenoor. Ze spelen een belangrijke rol in het gehoor door geluidsgolven te versterken en over te dragen naar het binnenoor.

Diverse aandoeningen, zoals otosclerose, verplaatsing van ossikels en trauma door hard geluid, kunnen de werking van de ossikels beïnvloeden en leiden tot gehoorverlies.

Behandelingsmogelijkheden variëren van medicatie tot chirurgische ingrepen en implantaten, afhankelijk van de ernst van de beschadiging van de ossikels. Gehoorapparaten zijn een veelvoorkomende interventie om gehoorverlies als gevolg van schade aan de ossikels te compenseren.

Ossikels hebben geen directe invloed op duizeligheid of het behoud van evenwicht. Aandoeningen die het binnenoor aantasten, kunnen wel indirecte effecten hebben op zowel het gehoor als op het evenwicht.

References:

1. Arts HA. Ossicular Chain Disorders: Diagnosis and Management. Med Clin North Am. 2018;102(5):925-942.
2. Niedermeyer HP. Indication, technique, and results of ossiculoplasty. GMS Curr Top Otorhinolaryngol Head Neck Surg. 2013;12:Doc05.
3. Quesnel AM, Ishai R, Cureoglu S, Paparella MM. Otosclerosis: Current concepts in genetics and molecular biology. Otolaryngol Clin North Am. 2018;51(3):551-560.
4. Vlastarakos PV, Nikolopoulos TP, Tavoulari E, Papacharalampous GX, Korres SG. Otosclerosis: twenty years' experience from a single ENT tertiary referral center. Audiol Neurootol. 2012;17(5):331-337.
5. Middle Ear Implants (2022). Geraadpleegd via: https://www.hearinglink.org/your-hearing/implants/middle-ear-implants/ op 30 mei 2023.
6. Vestibular Schwanoma (Acoustic Neuroma) and Neurofibromatosis (2017). Geraadpleegd via: https://www.nidcd.nih.gov/health/vestibular-schwannoma-acoustic-neuroma-and-neurofibromatosis op 30 mei 2023.
De informatie in dit artikel is uitsluitend voor educatieve en informatieve doeleinden. Deze informatie dient niet als vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij vragen over uw gezondheid altijd een arts of een andere zorgverlener.