Overzicht

Waardoor wordt het gevoel van druk op het oor veroorzaakt?

Wanneer je in een vliegtuig zit, kan tijdens het opstijgen of de landing je oren verstopt raken. Hetzelfde kan gebeuren wanneer je met de lift omhoog of omlaag gaat. Dit is een vorm van een barotrauma (barotitis media) die optreedt wanneer er druk op je trommelvlies komt. Dit gebeurt wanneer de luchtdruk in het middenoor achter je trommelvlies en de luchtdruk in de omgeving niet in balans zijn. Een barotrauma kun je verhelpen met de Valsalva manoeuvre. 

Hoe werkt de Valsalva manoeuvre?

De Valsalva manoeuvre richt zich voornamelijk op de buis van Eustachius, die het middenoor verbindt met de achterkant van de keel. Deze buizen spelen een cruciale rol bij het reguleren van de luchtdruk en het afvoeren van vloeistoffen uit het middenoor.

Wanneer de buis van Eustachius geblokkeerd raakt of niet correct functioneert, kun je symptomen ervaren zoals:
  • Oorpijn
  • Gedempt gehoor
  • Problemen met het gelijkmaken van de druk bij hoogteveranderingen, zoals tijdens het vliegen of duiken.
De Valsalva manoeuvre werkt door de druk in de nasofarynx te verhogen. De nasofarynx is het bovenste deel van je keel, achter je neus, net boven het dak van je mond. 2
Door de druk in je nasofarynx te verhogen, wordt er lucht in de buis van Eustachius geduwd. Dit egaliseert de druk aan beide zijden van het trommelvlies, wat verlichting biedt en de normale functie herstelt.

Hoe deblokkeer je de buis van Eustachius met de Valsalva manoeuvre?

Om de Valsalva manoeuvre veilig uit te voeren, volg je de volgende stappen:
  • Zit of sta rechtop en haal diep adem.
  • Sluit je mond en knijp je neus met je vingers dicht.
  • Adem rustig en langzaam uit terwijl je je mond en neus gesloten houdt.
  • Je zou druk in je oren moeten voelen of een ploppend gevoel als lucht de buis van Eustachius binnendringt.
  • Laat de druk los en adem langzaam in om de manoeuvre te voltooien.

Hoe kun je je oren klaren?

Naast de Valsalva manoeuvre zijn er nog verschillende andere technieken die kunnen helpen bij het klaren van de oren en het afvoeren van vocht uit de buis van Eustachius:
  • Gapen of slikken: Deze handelingen helpen bij het openen van de buis van Eustachius en het reguleren van de druk.
  • Kauwgom kauwen of zuigen op een snoepje: Vergelijkbaar met gapen of slikken, stimuleren deze handelingen het openen van de buis van Eustachius.
  • Middelen tegen neusontsteking: middelen tegen neusontsteking die zonder recept verkrijgbaar zijn, kunnen helpen tegen verstopte oren en maken het gemakkelijk om vocht uit de oren af te voeren.
  • Nasale corticosteroïden: Het beste te gebruiken bij verstopte oren door allergieën.
  • Grommets of ventilatiebuizen: In ernstige gevallen kan het inbrengen van een ventilatiebuisje in het trommelvlies helpen bij het afvoeren van vocht en het verlichten van druk in het oor. 3

Verlaagt de Valsalva manoeuvre de bloeddruk en hartslag?

Tijdens het uitoefenen van de Valsalva manoeuvre is er een tijdelijke stijging van de bloeddruk en hartslag. Dit is een normale fysiologische reactie als gevolg van een verhoogde druk in de borstkas tijdens inspanning. De verhoogde bloeddruk en hartslag zijn meestal van korte duur, daarom vormt de Valsalva manoeuvre geen risico voor de gezondheid voor de meeste mensen. 4

Is de Valsalva manoeuvre veilig?

Hoewel de Valsalva manoeuvre over het algemeen veilig is, moeten bepaalde personen voorzichtig zijn of deze helemaal vermijden. Dit geldt voor mensen:
  • met een voorgeschiedenis van oorletsel of recente ooroperatie,
  • met een gescheurde trommelvlies,
  • die ernstige oorpijn of acute oorinfecties ervaren,
  • met een medische aandoening die de bloeddruk beïnvloedt, zoals hypertensie of hart- en vaatziekten.

Risico's en mogelijke complicaties van de Valsalva manoeuvre

Hoewel de Valsalva manoeuvre over het algemeen als veilig wordt beschouwd, zijn er enkele risico's verbonden aan onjuiste uitvoering of gebruik bij bepaalde medische aandoeningen. Deze risico's betreffen:
  • Oorschade: Een krachtige of overmatige toepassing van druk tijdens de manoeuvre kan mogelijk schade veroorzaken aan de delicate structuren van het oor.
  • Gescheurd trommelvlies: Personen met een reeds bestaand gescheurd trommelvlies hebben een verhoogd risico het oor meer te beschadigen. 
  • Pijn of ongemak: Als de manoeuvre verkeerd of te krachtig wordt uitgevoerd, kan dit leiden tot oorpijn of ongemak.

Samenvatting

De Valsalva manoeuvre is een nuttige techniek om verstopte oren te klaren en de druk in de buis van Eustachius in evenwicht te brengen. Wanneer de manoeuvre correct wordt uitgevoerd, kan het symptomen verlichten en de gezondheid van het oor bevorderen.
Het is echter cruciaal om voorzichtig te zijn en de techniek goed uit te voeren. Bij specifieke medische aandoeningen is het verstandig om de Valsalva manoeuvre te vermijden om potentiële risico's te minimaliseren.

Referenties

1. MedlinePlus. (2021). Ear barotrauma. Geraadpleegd via: https://medlineplus.gov/ency/article/001064.htm op 6 juni 2023.
2. American Academy of Otolaryngology - Head and Neck Surgery. (2017). Valsalva Maneuver. Geraadpleegd via: https://www.enthealth.org/conditions/valsalva-maneuver/ op 6 juni 2023.
3. Orvidas, L. (2022). Plugged Ears: What is the Remedy. Geraadpleegd via: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/expert-answers/plugged-ears/faq-20058092 op 12 juni 2023.. 
4. Valsalva Maneuver. (2022). Geraadpleegd via: https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/23209-valsalva-maneuver on op 12 juni 2023.
De informatie in dit artikel is uitsluitend voor educatieve en informatieve doeleinden. Deze informatie dient niet als vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij vragen over uw gezondheid altijd een arts of een andere zorgverlener.