Vier redenen waarom je ouders een hoortoestel zouden moeten dragen

Ik hoor dat zo vaak: een ouder familielid heeft hoortoestellen nodig, maar wil niet, omdat de verandering te groot zou zijn. De zogenaamde geluidsschok (het verschil tussen wat men nu waarneemt en wat men zou waarnemen met een hoortoestel) zou zo onprettig zijn, dat men er liever vanaf ziet. Liever doen ze alsof ze er geen nodig hebben, waardoor ze de helft van wat er gezegd wordt hen ontgaat. Ze brengen de nieuwe hoortoestellen terug naar de winkel en zeggen dat ze er 'te oud' voor zijn of dat ze er op hun leeftijd niet meer aan kunnen wennen.

Ik vind het lastig om te gaan met de koppigheid van mijn vader, vooral omdat ik zelf zo blij was met het geluid van mijn nieuwe hoortoestellen, nadat de mijne na zeven jaar kapot gingen.

Laatst zag ik een film waarin een kind aan een personage vroeg waarom hij zo groot en zwaar was. Het personage antwoordde dat zijn hart zo groot was dat hij een groter lichaam nodig had. Mijn vader lijkt een beetje op dat personage. Hij is een grote man met een enorm hart. Hij zal alles voor anderen doen, maar zodra het op hem zelf aankomt...

Hij kiest vaak voor de gemakkelijke weg, wat zijn gehoor betreft. Hij probeert te liplezen, knikt wanneer hij het niet meent en stemt zelfs in met dingen die hij niet gehoord heeft, zodat anderen zouden denken dat hij geïnteresseerd en betrokken is. Diep van binnen weet ik precies hoe buitengesloten hij zich voelt, omdat hij zoveel mist van wat er gezegd wordt. En ik kan het weten. Toen mijn hoortoestellen er mee ophielden, voelde ik me net zo. Het 'luisteren-maar-niet-horen' noem ik 'oppervlakkig bijwonen'. Je bent er wel bij, lijkt wel betrokken, maar in werkelijkheid ben je er alleen maar oppervlakkig bij betrokken.

Omdat mijn vader niet thuis is - hij is aan het herstellen in een verzorgingstehuis - kan ik hem niet overhalen nieuwe hoortoestellen uit te proberen, omdat de telefoons in het tehuis niet geschikt zijn voor slechthorenden. Daarom vraag ik me af hoe hij in hemelsnaam contact maakt met al die nieuwe mensen. Zullen die mensen begrip en geduld kunnen opbrengen voor alle keren dat hij vraagt: "Wat zeg je?" of wint hij  iedereen voor zich door zijn lieve karakter en slechte grapjes.

Zoveel mensen vertellen hoe hun oudere oom zijn hoortoestellen in zijn broekzak stopt, zodra het wat rumoeriger wordt in de kamer. Daarmee kan de oudere oom meteen niet echt meer meedoen met de conversaties en zit hij daar maar. En als ze al proberen mee te komen, zeggen ze dingen die totaal niet aansluiten op het gespreksonderwerp. Het is alsof hij door een geluidsdicht raam naar de kamer kijkt. Hij ziet alles wat er gebeurt, maar heeft geen idee waar het over gaat.

Wat kan ik zeggen om mijn vader over te halen zijn nieuwe hoortoestellen te dragen en daardoor weer mee te doen? Hier zijn mijn vier redenen waarom mijn vader hoortoestellen zouden moeten dragen.

"Pap, jij bent de aardigste en liefste man die ik ken, maar als je niet kunt horen wat ik zeg, ben je er niet echt voor me. Als ik verdrietig ben, bezorgd of bang en ik heb de moed verzameld er met jou over te praten, is het laatste wat ik wil horen: "Huh? Wat?", of dat je helemaal niet hoort dat ik iets zei. Het is al moeilijk genoeg om met elkaar te communiceren wanneer woorden en oren goed werken en het breekt mijn hart als jij er bewust voor kiest om minder goed met mij te kunnen communiceren, alleen omdat jij denkt dat je een paar weken 'wennen aan nieuwe geluiden' niet zult overleven."

Mijn vader is de sterkste man die ik ken. De dingen die hij overwonnen heeft in zijn leven zijn bewonderenswaardig. En daar zit hij dan.... hij laat zich door een onbenullig klein apparaatje weerhouden, alleen omdat hij niet gelooft dat hij er weldegelijk aan kan wennen, terwijl ik zeker weet dat hij dat kan.

Tegenwoordig zijn hoortoestellen zo goed aan te passen aan de persoon die ze draagt, dat je dat niet meer kunt vergelijken met toestellen van vroeger. Door samen te werken met de audicien ga je op zoek naar de perfecte afstelling, die voor jou comfortabel voelt en het optimale resultaat oplevert. Zijn er geluiden die je niet prettig vindt? Schrijf ze op. En schrijf er bij waarom je het vervelend vindt: te hard, te scherp, te blikkerig, te schraperig, te overweldigend, te overheersend - de audicien is een professional en zij begrijpen hoe ze 'te blikkerig' moeten interpreteren en hoe ze dit kunnen aanpassen. Deze fase van aanpassingen kost hem maar twee of drie bezoeken (soms meer). En mocht de audicien er toch niet helemaal goed uitkomen, dan zijn er altijd audiologen die verder kunnen helpen.

Het maakt mij niet uit wie je bent, ik beloof je dat, zodra je de voor jou perfecte afstellingen hebt gevonden, je zo 50-60% meer zult horen van de wereld om je heen. Van de zingende vogeltjes buiten tot de foute grapjes tijdens een spelletje klaverjassen - er is meer in het leven dan wat je tot nu toe hoort. Waarom zou je genoegen nemen met minder? Ben je dat rotgevoel van schaamte niet zat? Dat het jouw schuld is dat je niet alles meekrijgt, omdat je geen zin hebt te wennen aan je nieuwe hoortoestel?

Probeer gewoon de moed bij elkaar te rapen. Het gebeurt bijna nooit dat een toestel direct à la minute perfect klinkt, maar met hulp van de audicien kom je er wel. De audicien heeft ervaring met alle rare geluiden die je ervaart. Het is niet erg om te zeggen dat het nog niet goed is. Het is niet erg om te zeggen dat je het liever nog beter, anders of harder wilt. Het gaat om jou. Alleen moet je jezelf er wel bij betrekken en in het begin moet je er een beetje moeitel voor doen. Je kunt je hoortoestellen niet indoen en zeggen dat je het niets vindt, om het vervolgens op te geven en ze in de la te gooien.

Waarom niet? Omdat je vrienden en familie je nodig hebben. Zij willen met je communiceren en praten, naar je luisteren en om je geven.

Ik verloor een stukje van mijn vader toen hij weigerde zijn nieuwe hoortoestellen te proberen. Mijn stiefmoeder verloor een stukje van haar echtgenoot. Vrienden verloren ook een stukje van mijn vader. En mijn vader is gewoon té leuk, té lief, té aardig en betekent té veel voor ons om genoegen te kunnen nemen met minder. Wij houden 100% van hem, dus als we daarvoor 50-60% in de plaats krijgen, stelt ons dat niet alleen teleur, maar doet dat soms ook pijn, omdat wij weten dat technologie dat kan oplossen... hij hoeft zich er alleen maar voor open te stellen.

In het verleden heb ik wel eens mijn handen er vanaf getrokken. Mijn stiefmoeder ook. Mijn vader is zo koppig en hij weigert te geloven dat hoortechnologie tegenwoordig zo goed is als wij zeggen. En ik weet wat hij in het verleden met zijn hoortoestellen heeft meegemaakt, omdat ik hetzelfde meemaakte. Ik heb een ernstig-tot-zwaar gehoorverlies en zonder mijn hoortoestellen kan ik beter gebarentaal gaan leren, want ik ben dan functioneel doof. Ik kon niet anders dan me aan te passen. En weet je wat? Het is me iedere keer gelukt. Je hersenen zijn geweldig. Geef ze twee tot drie weken (met hulp van een audicien) en ze passen zich volledig aan aan het nieuwe geluid. Dat is toch fantastisch?

Ik heb me voorgenomen me deze keer niet aan de kant te laten zetten door mijn vader. Het is té belangrijk. Horen is zo'n belangrijk deel van het leven - het raakt iedereen om ons heen. Het verrijkt het samenzijn, versterkt relaties en zo veel meer.

Is het voor jou ook lastig om het onderwerp 'hoortoestellen' aan te snijden bij je familieleden, dan hoop ik dat deze vier redenen je helpen bij het vinden van een opening en zo toch het gesprek aan te gaan. Misschien kun je deze tekst laten lezen. Ik hoop dat we allebei een manier vinden om het verzet te breken en onze familieleden kunnen inspireren. Heb je tips over hoe we ze kunnen aansporen toch met hoortoestellen aan de slag te gaan, laat deze dan in een opmerking achter. Wellicht helpt het anderen.